به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از تابناک، بازار ارز در نخستین هفته از فصل پاییز، بار دیگر شاهد تلاطم و نوسان بود. نرخ دلار در بازار آزاد با یک جهش قابل توجه ۱۳ هزار تومانی در طول ده روز، از رقم ۱۰۴ هزار تومان در پایان فصل تابستان، به ۱۱۷ هزار تومان در دهمین روز از مهرماه رسید. این افزایش قیمت که معادل ۱۲.۵ درصد است، موجی از انتظارات تورمی جدید را در سایر بازارهای اقتصادی کشور به راه انداخته است.
بر اساس گزارش های رسیده، روند معاملات ارزی نشان می دهد که دلار در سومین روز از مهرماه با عبور از مرز ۱۰۸ هزار تومان، وارد یک مسیر صعودی شد و تنها در طی یک هفته، از ۱۱۲ هزار تومان در پنجم مهرماه به ۱۱۶ هزار تومان در نهم مهرماه و در نهایت به ۱۱۷ هزار تومان در دهمین روز از این ماه رسید.
با افزایش فشار قیمتی در بازار ارز، نگاه فعالان بازار به سمت بانک مرکزی و شخص رئیس کل این بانک معطوف شده است. سیاست گذار پولی کشور باید با اتخاذ سیاست ها و برنامه های مناسب، مانع از تعمیق بحران ارزی و جهش های تورمی در اقتصاد شود.
نخستین واکنش بانک مرکزی به جهش های روزانه نرخ دلار در بازار آزاد، تمرکز بر توسعه «تالار دوم» مرکز مبادله ارز و طلا بوده است. به گفته فعالان بازار و تجار، نرخ ارز در این بازار بین ۹۰ تا ۱۰۰ هزار تومان به ازای هر دلار در نوسان است و شباهت زیادی به نرخ ارز در بازار آزاد دارد.
رئیس کل بانک مرکزی در این خصوص اظهار داشته است: نرخی که صادرکنندگان و واردکنندگان در بازار دوم مرکز مبادله ارز اقدام به مبادله ارز می کنند، در روزهای گذشته به طور میانگین ۹۲ هزار تومان بوده است. همچنین، برخی از کالاها از جمله بخشی از کالاهای فلزی و صنایع وابسته به پتروشیمی که مزیت صادراتی خود را از دست داده اند، به زودی امکان عرضه ارز خود را در بازار دوم پیدا خواهند کرد. وی تاکید کرده است که نرخ هایی که در برخی از کانال ها اعلام می شود و برخی افراد در آن بستر اقدام به معامله خرد می کنند، نرخ های ناشی از ترس و هیجان است.
به باور تیم ارزی بانک مرکزی، این تالار ارزی (دوم) در کنار ارز توافقی بازار اول، می تواند بستر مناسبی برای بازگشت ارزهای حاصل از صادرات و تامین نیازهای واردکنندگان باشد و از این طریق، بخشی از فشار تقاضا از بازار آزاد ارز برداشته شود.
بانک مرکزی همچنین اعلام کرده است که از روز شنبه (دوازدهم مهرماه)، میزان تخصیص ارز برای واردات، به ویژه واردات خرد، افزایش خواهد یافت و بازرگانان علاوه بر استفاده از حواله های ارزی، امکان استفاده از اسکناس را نیز خواهند داشت. برخی از اخبار جهان نیز حاکی از آن است که بانک مرکزی همزمان با گمانه زنی ها در خصوص احتمال کاهش قیمت ارز در بازار غیررسمی، تصمیم گرفته است در بازار غیررسمی تهران و امارات متحده عربی مداخله کند.
اما آنچه سیاست ارزی بانک مرکزی را با یک چالش جدی روبرو کرده، وجود نرخ های متعدد برای ارز در بازار است. در شرایط فعلی، حداقل چهار نرخ به طور رسمی در جریان است: دلار ترجیحی ۲۸۵۰۰ تومانی، دلار توافقی حدود ۷۰ هزار تومانی، دلار تالار دوم در محدوده ۹۰ تا ۱۰۰ هزار تومان و دلار آزاد که به ۱۱۷ هزار تومان رسیده است.
کارشناسان اقتصادی بارها هشدار داده اند که وجود نرخ های متعدد برای ارز، زمینه را برای ایجاد رانت و فساد ارزی فراهم می کند. در حالی که بسیاری از واردکنندگان کالاها را با استفاده از ارز ۲۸۵۰۰ تومانی یا ۷۰ هزار تومانی وارد می کنند، قیمت نهایی کالاها در بازار بر اساس نرخ ارز آزاد تعیین می شود و سود قابل توجهی نصیب گروه خاصی از افراد می شود.
رئیس کل بانک مرکزی مدعی است که تثبیت نرخ ارز برای واردات با دلار توافقی ۷۰ هزار تومانی می تواند از افزایش فشار تورمی جلوگیری کند. اما واقعیت این است که در بازاری که حداقل چهار نرخ متفاوت برای ارز وجود دارد، هیچ تضمینی برای ثبات قیمت ها وجود ندارد. تجربه سال های گذشته نیز نشان داده است که چند نرخی بودن ارز، حتی در شرایط جنگی، باعث تشدید رانت و فساد شده و منجر به افزایش قیمت کالاها از مرغ و گوشت گرفته تا لوازم یدکی، موبایل و لپ تاپ شده است.
به همین دلیل، اگرچه تمرکز سیاست گذار پولی بر توسعه تالار دوم مرکز مبادله ارز می تواند گامی در جهت نزدیک کردن نرخ رسمی ارز به نرخ بازار آزاد و مدیریت تقاضا باشد، اما بدون انجام اصلاحات ساختاری و پایان دادن به نظام چند نرخی ارز، نه ثبات نرخ ارز تضمین خواهد شد و نه کنترل تورم به صورت پایدار امکان پذیر خواهد بود.
بنابراین، اقتصاد ایران در این شرایط حساس، بیش از هر زمان دیگری نیازمند یک سیاست ارزی شفاف و منطبق با واقعیت های بازار است. در غیر این صورت، چرخه معیوب گذشته با تورم های سنگین و سودهای بادآورده برای گروه های خاصی که از ارز ارزان قیمت برخوردار هستند، همچنان تکرار خواهد شد. اخبار جهان نیز در این خصوص گزارش هایی را منتشر کرده است.
منبع : تابناک
