به گزارش وبسایت اخبار جهان، محسن پاکنژاد، وزیر نفت ایران، در نشست 27م مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی‌ئی‌سی‌اف) اعلام کرد که ایران پیشنهاد تبدیل این مجمع به «سازمان کشورهای صادرکننده گاز» را مطرح کرده است که در نظر اعضای مجمع قرار گرفته است.
این پیشنهاد ارتقای جایگاه GECF از یک مجمع مشورتی به یک سازمان الزام‌آور است. در حال حاضر، GECF یک مجمع مشورتی است که تصمیمات آن غیرالزامی است و اعضا می‌توانند توصیه‌ها را اجرا کنند یا نکنند. با این حال، ایران معتقد است که در غیاب سازوکار الزام‌آور، منافع تولیدکنندگان گاز در برابر نوسانات سیاسی و مالی آسیب‌پذیر است.
ارتقای حقوقی به سطح سازمان، به معنی خلق قدرت تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری جمعی است. ساختار OGEC با اساسنامه‌ای الزام‌آور، اعضا را موظف به اجرای تصمیمات اکثریت واجد شرایط می‌کند. این تحول، GECF را از یک نهاد گفت‌وگومحور به یک نهاد با کارکرد اجرایی و حقوقی بدل می‌سازد.
جزئیات حقوقی تغییر از مجمع به سازمان نشان می‌دهد که ساختار مبتنی بر «اجماع نانوشته» در حال حاضر، تصمیمات صرفاً «توصیه‌ای» هستند و اجرای آن‌ها منوط به اراده ملی هر کشور است. در مقابل، ساختار مبتنی بر «اساسنامه حقوقی بین‌المللی» ایجاد نهادهای تصمیم‌گیرنده با اختیارات اجرایی را شامل می‌شود.
ایران معتقد است که در بازار گاز کنونی که تحت تأثیر مداخلات سیاسی قدرت‌های مصرف‌کننده قرار دارد، تنها نهاد حقوقی الزام‌آور می‌تواند نقش حافظ منافع تولیدکنندگان را ایفا کند. این تغییر ماهیت، گاز را از یک کالایی تابع شرایط ژئوپلیتیکی به یک کالایی با قدرت تنظیم‌کننده مستقل تبدیل خواهد کرد.
منظور ژئوپلیتیکی ایران، گاز را به عنوان یک ابزار قدرت تلقی می‌کند. ایران معتقد است که باید گاز را از موقعیت تبعی در سیاست‌های اقلیمی غرب رها کند و آن را در قلب گذار انرژی قرار دهد. این رویکرد صرفاً اقتصادی نیست، بلکه سیاسی است. ایران می‌خواهد با ایجاد سازمانی الزام‌آور، هماهنگی صادرات و سیاست‌گذاری بلندمدت را در چارچوب توافقات چندجانبه دنبال کند.
ایران همچنین طرح «سازوکار گفت‌وگوی عالی‌رتبه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان گاز» را معرفی کرد که به عنوان نسخه گازی از «OPEC+» شناخته می‌شود. این طرح با نام اختصاری GPC-D سه هدف بنیادین دارد: تبادل پیش‌بینی‌های بلندمدت میان تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، ایجاد کمیته‌های فنی مشترک برای تأمین امنیت خطوط لوله و مقابله با بحران‌های کوتاه‌مدت و طراحی مدل‌های همکاری بلندمدت برای کنترل نوسانات ناشی از بحران‌ها.
ایران در این نشست همچنین طرح تقویت دبیرخانه دوحه را ارائه کرد که هدف، تغییر نقش دبیرخانه از مرکز آماری به مرکز تصمیم‌سازی است. ساختار اداری کنونی مبتنی بر اجماع است و قدرت اجرایی ندارد. در صورتی که این طرح IMPLEMENT شود، دبیرخانه تقویت‌شده می‌تواند به مرکز تحلیل بازار جهانی گاز تبدیل شود.
بررسی داده‌های رسمی سال 2025 نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از پیش‌بینی‌های ایران در نشست‌های قبلی محقق شده است. از جمله این پیش‌بینی‌ها، تأثیر تنش‌های منطقه‌ای بر قیمت گاز در اروپا و آسیا، نقش سرمایه‌گذاری پاک در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و بازگشت ظرفیت تولید ملی در ایران است.
منبع: تجارت نیوز
