به گزارش اخبار جهان به نقل از مهر، میدان نفتی آزادگان شمالی، عنصری حیاتی در توسعه غرب کارون، در سال ۱۴۰۴ شاهد پیشرفت‌های قابل توجهی در حفاری، افزایش تولید و به‌کارگیری فناوری‌های نوین بود. این میدان، با ذخایر عظیم مشترک خود با عراق، به ستون اصلی استراتژی انرژی دولت در مقابله با سرعت بالای استخراج نفت توسط همسایه غربی تبدیل شده است.
میدان آزادگان شمالی، واقع در مرز جنوب غربی ایران و در مجاورت استان میسان عراق، بخشی از ابرمیدان آزادگان با ذخایر تقریبی ۳۳ میلیارد بشکه نفت خام است. سهم بخش شمالی از این ذخایر، میلیاردها بشکه نفت سبک تا متوسط را شامل می‌شود که ضریب برداشت اولیه آن محدود است. این امر، استفاده از فناوری‌های پیشرفته ازدیاد برداشت را ضروری می‌سازد؛ تکنولوژی‌هایی که در سال‌های گذشته به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌های مالی، به طور کامل در این میدان به کار گرفته نشده بودند.
گزارش‌های رسمی نشان می‌دهند که تا نیمه سال ۱۴۰۴، پروژه تکمیل چندین حلقه چاه جدید در این میدان به انجام رسیده و تولید روزانه آن به ۷۵ تا ۸۰ هزار بشکه افزایش یافته است. علاوه بر این، پایلوت تزریق نانوسیال به منظور بهبود ضریب بازیافت در چند حلقه چاه مرزی اجرا شده است. نتایج اولیه این طرح، حاکی از کاهش افت فشار و بهبود جریان‌دهی نفت می‌باشد. این پیشرفت‌ها در مقایسه با سال‌های گذشته که پروژه تقریباً راکد بود، جهش قابل توجهی به حساب می‌آیند.
حمیدرضا صدیقی، کارشناس ارشد توسعه میادین مشترک، در این خصوص می‌گوید: «به طور خلاصه، آزادگان شمالی در سال ۱۴۰۴ بالاخره وارد فاز توسعه واقعی شده است. افزایش تولید به حدود ۸۰ هزار بشکه در روز و تکمیل چندین حلقه چاه جدید، دستاوردهای مهمی هستند. اگرچه این اعداد برای برخی ممکن است ناچیز به نظر برسد، اما با توجه به وضعیت رکود پروژه در سال‌های گذشته، این جهش بسیار قابل توجه است. اجرای پایلوت تزریق نانوسیال نیز اتفاقی مهم است، چرا که این فناوری می‌تواند در آینده ضریب بازیافت را به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش دهد.»
صدیقی دو تغییر اساسی را در توسعه این میدان ذکر می‌کند: اول، استفاده از فناوری‌های ازدیاد برداشت که در سال‌های گذشته کمتر مورد استفاده قرار می‌گرفت و دوم، تغییر در مدل تأمین مالی پروژه. وی با اشاره به سرعت بالای استخراج نفت در میدان مشابه در خاک عراق، می‌گوید: «عراق در بخش میسان از شرکت‌های بین‌المللی مانند CNPC و Petronas استفاده می‌کند که هم سرمایه را تأمین می‌کنند، هم فناوری و هم تیم اجرایی حرفه‌ای را در اختیار دارند. آنها هم‌اکنون حدود ۱۲۵ هزار بشکه در روز نفت استخراج می‌کنند، یعنی حدود ۴۵ هزار بشکه بیشتر از ایران. این اختلاف نه تنها از نظر اقتصادی، بلکه از نظر مدیریت مخزن نیز خطرناک است، زیرا برداشت بالاتر عراق می‌تواند باعث تغییر فشار و جریان سیال مخزن به سمت آنها شود.»
به گفته این کارشناس، برای جبران این اختلاف و رقابت با عراق، حداقل ۲۰ حلقه چاه جدید و تکمیل چندین واحد فرآورشی دیگر ضروری است. در صورت تحقق این امر، می‌توان تا پایان سال ۱۴۰۶ به ظرفیت ۱۵۰ هزار بشکه در روز دست یافت و فاصله با عراق را کاهش داد.
وضعیت آزادگان شمالی در سال ۱۴۰۴ را می‌توان «پیشرفت قابل توجه اما با سایه‌ی سنگین عقب‌ماندگی تاریخی» توصیف کرد. از یک سو، افزایش تولید و اجرای طرح‌های فناورانه نشان‌دهنده تغییر رویکرد مدیریت میدان از توسعه کند و مقطعی به توسعه پلکانی و مبتنی بر فناوری است. همچنین، به‌کارگیری مدل EPCF و ورود بانک‌ها، نشان از تلاش دولت برای کاهش وابستگی به بودجه عمومی و افزایش تاب‌آوری پروژه‌ها در برابر نوسانات نفتی دارد.
اما از سوی دیگر، اختلاف تولید با عراق همچنان یادآور این واقعیت است که سرعت توسعه ایران، حتی با جهش‌های اخیر، هنوز کافی نیست. عراق از دو مزیت اصلی بهره می‌برد: اول، ورود گسترده سرمایه‌گذاری خارجی بدون محدودیت‌های تحریمی و دوم، بهره‌گیری از شرکت‌های بین‌المللی با تجربه در توسعه سریع میادین مشابه. کارشناسان معتقدند اگر تا پایان ۱۴۰۵ روند حفاری و راه‌اندازی تأسیسات فرآورش در آزادگان شمالی دو برابر نشود، نه تنها رقابت با عراق دشوارتر خواهد شد، بلکه خطر افت فشار مخزن و کاهش ضریب بازیافت نیز افزایش می‌یابد.
به طور خلاصه، آزادگان شمالی در سال ۱۴۰۴ سرانجام در مسیر توسعه واقعی قرار گرفته است، اما برای پیشی گرفتن از رقبای خود، به سرعت و شتاب بیشتری نیازمند است. این پروژه نیازمند سرمایه‌گذاری‌های بیشتر، استفاده از فناوری‌های پیشرفته‌تر و مدیریت کارآمدتر است تا بتواند پتانسیل عظیم خود را به طور کامل به فعلیت برساند و از عقب ماندگی تاریخی خود در مقایسه با میدان‌های نفتی همسایه عبور کند. اخبار جهان در آینده نیز پیگیر پیشرفت این پروژه حیاتی خواهد بود.
منبع: مهر
