به گزارش اخبار جهان به نقل از مهر، مهدی عزیزی، کارشناس مسائل غرب آسیا، در تحلیلی درباره تحولات اخیر در منطقه قفقاز و برگزاری قریب الوقوع اجلاس خاخام‌های صهیونیست در باکو، به نقش فزاینده رژیم صهیونیستی در جمهوری آذربایجان اشاره کرد. وی با بیان اینکه باکو نه تنها به عنوان شریک راهبردی، بلکه به عنوان حوزه نفوذ رژیم صهیونیستی تعریف می‌شود، این وضعیت را ناشی از ضعف قدرت ملی و فقدان پشتوانه مردمی دولت الهام علی‌اف دانست. به گفته عزیزی، دولت باکو برای تضمین بقای سیاسی خود، سیاست خارجی خود را بر اساس امتیازدهی به اسرائیل بنا نهاده است.
این تحلیلگر با اشاره به سابقه نفوذ رژیم صهیونیستی در باکو، خاطر نشان کرد که بسیاری از عملیات‌های خرابکارانه، اگرچه ممکن است در آذربایجان اجرا نشده باشند، اما دست‌کم برنامه‌ریزی و طراحی آن‌ها در این کشور صورت می‌گرفته است. عزیزی تلاش اسرائیل و ایالات متحده برای انتقال بحران فلسطین به قفقاز را استراتژی تل‌آویو برای منحرف کردن افکار عمومی از وقایع غرب آسیا دانست. وی این امر را دارای سه دلیل اصلی برشمرد: نزدیکی جغرافیایی قفقاز به تهران، وجود کشورهایی مانند آذربایجان با پتانسیل پذیرش نفوذ خارجی پس از فروپاشی شوروی، و اختلافات دیرینه بین آذربایجان و ارمنستان که زمینه را برای مداخلات خارجی فراهم می‌سازد.
عزیزی با تأکید بر اینکه برگزاری نشست خاخام‌ها در باکو بخشی از پروژه مشروعیت‌بخشی اسرائیل و انتقال روند عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی به منطقه قفقاز است، افزود که پس از حوادث هفتم اکتبر، اسرائیل با مشکلات جدی در روند عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی روبه‌رو شده است. حتی در کشورهایی مانند قطر، این روند به شدت تضعیف شده است. از این رو، تل‌آویو به دنبال ایجاد حوزه نفوذ جدیدی در قفقاز است و اختلافات آذربایجان و ارمنستان را بستر مناسبی برای این کار می‌داند. وی این سناریو را به معنای انتقال بحران از غرب آسیا به قفقاز و تعریف حوزه نفوذ جدیدی برای اسرائیل ارزیابی کرد. علاوه بر این، موقعیت جغرافیایی قفقاز در همسایگی ایران، آن را به مرکزی بالقوه برای توطئه چینی علیه جمهوری اسلامی تبدیل می‌کند، به طوری که اسرائیل احساس کند مرزهای اشغالگری خود را تا نزدیکی تهران گسترش داده است.
این کارشناس مسائل منطقه‌ای، برگزاری نشست خاخام‌ها را به عنوان بخشی از تلاش اسرائیل برای مشروعیت‌بخشی به نفوذ خود و جلب حمایت دولت باکو دانست. وی اذعان داشت که این اقدام مستقیما به هویت اسلامی، شیعی و ملی مردم آذربایجان آسیب می‌زند و با مخالفت گسترده روبرو شده است. منتقدان این اقدام معتقدند که هویت ملی و دینی آذربایجان در معرض تهدید جدی قرار گرفته است.
عزیزی در ادامه به پیامدهای این تحولات برای ایران و واکنش احتمالی جامعه آذربایجان پرداخت. وی با طرح این سوال که راهبرد دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در قبال این تحولات چه باید باشد، تأکید کرد که این روند، اگرچه تهدیدی مستقیم برای تهران نیست، اما بر منافع ملی ایران تأثیرگذار است و رژیم صهیونیستی در پی گسترش نفوذ خود به ایران است. عزیزی افزود که ابعاد فرهنگی این موضوع نیز حائز اهمیت است و جمهوری اسلامی باید رویکرد مناسب را در این زمینه اتخاذ کند.
وی با تأکید بر اینکه این اقدامات امنیتی با مخالفت جدی مردم، ملی‌گرایان و توده‌های اجتماعی در داخل آذربایجان مواجه است، یادآور شد که اکثریت مردم آذربایجان شیعه هستند و به همین دلیل، تأثیرگذاری این پروژه در بُعد فرهنگی بر ایران محدود خواهد بود. به گفته عزیزی، آنچه بیش از همه هویت داخلی جمهوری آذربایجان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و با مخالفت‌های گسترده روبرو خواهد شد، نزدیکی این کشور به رژیم صهیونیستی است. تهران همواره در قبال هرگونه اقدام آذربایجان که به معنای تقویت روابط با اسرائیل و تعریف این کشور به عنوان حوزه نفوذ رژیم صهیونیستی باشد، هشدارهای جدی داده است. جمهوری اسلامی ایران نیز از مؤلفه‌های قدرت لازم برای پاسخگویی و مقابله با چنین سیاست‌هایی برخوردار است و از اهرم‌های خود در این زمینه بهره خواهد گرفت.
عزیزی نزدیکی دینی و فرهنگی میان دو ملت ایران و آذربایجان را به عنوان عاملی قوی در مقابله با این روند ذکر کرد و خاطر نشان ساخت که اکثریت مردم آذربایجان شیعه هستند و به طور طبیعی تمایلی به برقراری روابط با رژیم صهیونیستی ندارند. وی در پایان افزود که اسرائیل تلاش می‌کند حوزه نفوذ خود را از مسیر عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی به سمت قفقاز گسترش دهد، اما این مسیر برای آن کشور آسان نخواهد بود. اگرچه تل‌آویو فعالیت‌های خود را در این حوزه سازمان‌دهی کرده است، اما با موانع جدی روبرو است. باید انتظار واکنش‌های خاص و حتی شدید از سوی جریان‌های دینی، سیاسی و احزاب مستقل در آذربایجان نسبت به رویکرد دولت باکو در قبال اسرائیل داشت.
منبع: مهر
